برای بسیاری از نویسندگان و ناشران ایرانی، انتشار کتاب در بازار جهانی یک رویای بزرگ غیرقابل دسترس است! بازار جهانی با دارا بودن فرصت‌هایی همچون تنوع فرهنگی، رشد روزافزون پلتفرم‌های دیجیتال و استقبال از آثار غیربومی فرصت مناسبی برای معرفی کتاب‌های فارسی و چاپ کتاب در خارج از کشور فراهم می‌کند. برای ورود به این بازار چالش‌های زیادی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، محتوایی و … وجود دارند که ورود به این عرصه را سخت کرده‌اند. در این مقاله تصمیم داریم چالش‌ها و فرصت‌های چاپ کتاب در انتشارات خارجی را بررسی کنیم.
فرصت‌های انتشار کتاب در بازار جهانی
ورود به بازار جهانی کتاب می‌تواند فرصت مناسبی برای معرفی فرهنگ، زبان و اندیشه‌های ایرانی به مخاطبان بین‌المللی باشد. تنوع پلتفرم‌های نشر دیجیتال جهانی، استقبال بین‌المللی از روایت‌های خاورمیانه و افزایش رشد تقاضا برای ادبیات حوزه کودک، عرفان و … سبب شده زمینه مناسبی برای حضور ناشران ایرانی وجود داشته باشد. فعالین حوزه کتاب می‌توانند از این فرصت برای انتشار کتاب در بازار جهانی کمک بگیرند. در ادامه این فرصت‌ها را زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم.
رشد پلتفرم‌های دیجیتال نشر کتاب
توسعه پلتفرم‌هایی مانند Kindle Direct Publishing، Smashwords، Apple Books و Google Books سبب شده فرصت مناسبی برای انتشار کتاب در بازار جهانی به وجود آید. در حقیقت فعالین حوزه کتاب می‌توانند بدون انتشار فیزیکی کتاب در بازارهای بین‌المللی حضور پیدا کنند. وجود این پلتفرم‌ها به ناشران ایرانی کمک می‌کند با کمترین هزینه، آثار الکترونیکی خود را عرضه کنند. مخاطبان جهانی می‌توانند بدون محدودیت جغرافیایی به کتاب‌ها دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را مطالعه کنند.
استقبال جهانی از کتاب‌های غیرغربی
از دیگر فرصت‌های انتشار کتاب در بازار جهانی، افزایش علاقه مخاطبان بین‌المللی به روایت‌های فرهنگی متنوع است. کتاب‌های ادبیات فارسی به دلیل دارا بودن مضامین عرفانی، خانوادگی، تاریخی و اخلاقی مورد پسند مخاطب جهانی هستند. رمان‌ها، داستان‌های کوتاه و حتی خاطرات ایرانی می‌توانند به‌صورت حرفهای ترجمه شده و در میان آثار پرفروش قرار بگیرند.
ظرفیت بالای آثار ادبیات کودک و نوجوان
کتاب‌های حوزه ادبیات کودک و نوجوان ایرانی دارای داستان‌های آموزنده، تصویرسازی جذاب و فرهنگ بومی قابل توجهی هستند و می‌توانند برای چاپ کتاب در خارج از کشور مناسب باشند. بسیاری از مناطق جهان همچون اروپا و شرق آسیا، به‌دنبال آثار متنوع برای گروه‌های سنتی کودک و نوجوان هستند. تولید کتاب‌های منطبق با استانداردهای بین‌المللی و طراحی گرافیکی قابل قبول می‌تواند فرصت خوبی برای انتشار کتاب در بازار جهانی پدید بیاورد.
امکان حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی
نمایشگاه‌های کتاب معتبر مانند فرانکفورت، لندن، بولونیا و شارجه فرصت بی‌نظیری پدید می‌آوردند که می‌توان از آن برای معرفی آثار و چاپ کتاب در خارج از کشور بهره برد. بدین طریق فرصت معرفی کتاب‌های ایرانی به ناشران و خریداران بین‌المللی فراهم می‌شود. فعالین حوزه کتاب می‌توانند با برنامه‌ریزی درست و حضور موثر، نمایندگانی را به این رویدادها بفرستند و فرصت مذاکره، عقد قراردادهای ترجمه و خرید امتیاز نشر را برای خود فراهم کنند. حضور در این فضا می‌تواند برای شبکه‌سازی و یادگیری روند نشر جهانی مفید باشد.
چالش‌های انتشار کتاب در بازار جهانی
با وجود ظرفیت‌های بالای آثار ادبیات فارسی برای حضور در بازار جهانی، موانع متعددی بر سر راه ناشران ایرانی قرار دارد. نبود زیرساخت‌های استاندارد، ضعف ترجمه، محدودیت‌های سیاسی-مالی و عدم آشنایی با بازارهای بین‌المللی ازجمله مهم‌ترین چالش‌های چاپ کتاب در خارج از کشور هستند. وجود این موانع باعث شده‌اند بسیاری از آثار ارزشمند ایرانی، فرصت دیده‌شدن در سطح جهانی را از دست بدهند. در ادامه بیشتر به این موانع اشاره خواهیم کرد.
نبود زیرساخت‌های استاندارد نشر بین‌المللی
متاسفانه بسیاری از ناشران ایرانی با الزامات بین‌المللی حوزه نشر آشنایی ندارد. ازاین‌رو نمی‌توانند آثاری را عرضه کنند که در سطح جهانی قابل قبول باشند. مواردی مانند استفاده از شماره شابک بین‌المللی، رعایت استانداردهای طراحی جلد، فرمت‌بندی کتاب‌های دیجیتال یا حتی مستندسازی حقوقی برای کپی‌رایت ازجمله نکاتی هستند که کمتر در آثار ایرانی وجود دارند. اگر ناشران این استانداردها را رعایت کنند فرصت حضور در فهرست ناشران معتبر بین‌المللی را پیدا می‌کنند.
ضعف ترجمه و بومی‌سازی ناقص محتوا
از دیگر چالش‌های انتشار کتاب در بازار جهانی، ترجمه‌های ضعیف و غیراستاندارد است. در بسیاری از آثار ایرانی ترجمه تحت‌اللفظی وجود دارند و درک عمیق فرهنگی صورت نگرفته است. این امر باعث می‌شود حتی آثار فاخر ایرانی نیز تهی از معنا باشند. نبود تخصص کافی در بومی‌سازی محتوا باعث می‌شود حتی بهترین آثار ایرانی نیزط برای مخاطبان جهانی قابل فهم نباشند. این موضوع در خصوص کتاب‌های حوزه کودک، داستانی و حتی آموزشی نیز صادق است.
محدودیت‌های سیاسی و مالی چاپ کتاب در خارج از کشور
وجود تحریم‌ها، قطع ارتباطات بانکی و عدم امکان تسویه‌حساب ارزی از موانع اصلی انتشار کتاب در بازار جهانی هستند. متاسفانه ناشران نمی‌توانند به‌راحتی حساب بانکی بین‌المللی باز کنند یا درآمد فروش دیجیتال را از پلتفرم‌هایی مثل آمازون دریافت نمایند. نبود واسطه‌های مالی داخلی یا عدم حمایت از انتشار خارجی این مسیر را دشوارتر می‌کند.
هزینه‌های سنگین حضور در نمایشگاه‌های جهانی
برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی نیاز است بودجه، منابع انسانی و برنامه‌ریزی دقیق صورت بگیرد. اگرچه این امر می‌تواند در بلندمدت منفعت زیادی داشته باشد اما در کوتاه‌مدت هزینه‌های زیادی را به بار خواهد آورد. اجاره غرفه، حمل‌ونقل کتاب، اقامت، طراحی بروشور و تبلیغات دیجیتال، ازجمله هزینه‌های رایجی هستند که ناشران برای ورود به بازار جهانی با آن‌ها روبهرو خواهند بود. عدم حمایت نهادهای فرهنگی باعث شده بسیاری از ناشران داخلی نتوانند از این فرصت طلایی بهره ببرند.
چطور کتاب خود را در بازار جهانی منتشر کنیم؟
حضور در بازار جهانی کتاب فرصت مناسبی است که ناشران می‌توانند از آن برای درآمدزایی بیشتر و نیز معرفی هویت ملی ایران بهره ببرند. انتشار کتاب در بازار جهانی با فرصت‌های زیادی همچون رشد نشر دیجیتال، استقبال از ادبیات بومی و نیز حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی همراه است. اگرچه نباید غافل شد ناشران برای چاپ کتاب در خارج از کشور با چالش‌هایی همچون زیرساخت ناکارآمد، ضعف ترجمه و محدودیت‌های مالی روبهرو هستند.
ناشران ایرانی می‌توانند با ایجاد شبکه حرفهای مترجمین، سرمایه‌گذاری در نشر دیجیتال و نیز توسعه روابط بین‌المللی از فرصت چاپ کتاب در انتشارات خارجی بهره زیادی ببرند. اگر جزء نویسندگان فعال ایرانی هستید و تمایل دارید بدانید چگونه ناشر بین‌المللی برای کتاب خود پیدا کنیم؟ می‌توانید از انتشارات پارسیان البرز کمک بگیرید. این انتشارات با همکاری کیدزوکادو kidsocado کانادا می‌تواند مسیر ورود آثار شما به بازار جهانی را هموار کند. آینده روشن این صنعت در گروی درک درست واقعیت‌های بازار جهانی کتاب و برنامه‌ریزی هدفمند در سطوح دولتی و خصوصی است.